فیلم هایی که کودکان نباید ببینند

 فیلم هایی که کودکان نباید ببینند

رده بندی فیلم های سینمایی که در سال گذشته صرفا در حد توصیه برای مخاطبان و در حد درج «این فیلم برای افراد زیر 15 سال مناسب نیست» بود، شکل جدیدی به خود گرفته و قرار است تا به صورتی مدون و جزءبندی شده، اعمال شود.

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری، اوایل اردیبهشت ماه سال جاری بود که آیین نامه جدید درجه بندی سنی فیلم‌های سینمایی توسط سازمان سینمایی ابلاغ شد و در متن آن آمده بود که در این آیین نامه، چگونگی درجه بندی سنی فیلم‌ها و نحوه برخورد با مخاطبان مشخص شده و برای تمامی سینماها، تهیه کننده‌ها و پخش کننده‌ها لازم الاجرا است.
مقدمه این دستورالعمل به وضوح مشخص می سازد که پیشگیری از هرگونه آسیب به مخاطبان اعم از کودکان، نوجوانان و جوانان بر اساس موازین تربیتی، اخلاقی و باور‌های اجتماعی، به عنوان ضرورت صنعت تصویر شناخته می‌شود.
آنچه به عنوان اهمیت این مساله عنوان شده، نامناسب بودن نمایش رفتار و گفتار شخصیت های منفی و یا رخدادهایی است که متضمن خشونت، ترس و مضامین مشابه هستند، به همین دلیل و بر اساس این رویکرد آگاه سازی و دسته بندی آثار با توجه به این مهم و جلوگیری از این مساله ضروری می نماید. بر این اساس در فصل دو این آیین نامه، تفکیک سنی به لحاظ مباحث محتوایی، بدین صورت مطرح شده است:
گروه 9+ شامل فیلم‌هایی می‌شوند که دارای الفاظ یا صحنه‌های نامناسب برای کودکان است و تماشای آن برای کودکان زیر 9 سال توصیه نمی‌شود.
گروه 12 + فیلم‌های دارای صحنه‌های به نسبت خشونت آمیز، دلهره آور، سیگار کشیدن و یا الفاظ نامناسب است و تماشای آن‌ها برای افراد زیر 12 سال توصیه نمی‌شود.
فیلم‌های گروه 15+ دارای صحنه‌های خشونت آمیز، ترسناک، کشیدن سیگار، روابط خلاف عرف جامعه و یا زبان تند و نامناسب است و تماشای آن برای افراد زیر 15 سال توصیه نمی‌شود؛
و فیلم‌های گروه 18+ شامل صحنه‌های افراطی از خشونت یا صحنه‌های استعمال مواد مخدر یا صحنه‌هایی تداعی کننده روابط شویی و یا الفاظ و حرکات نامناسب است و تماشای آن برای افراد زیر 18 سال ممنوع است.
این مساله البته انتقادات متعددی را از جانب فیلمسازان و نظریه پردازان سینمایی مطرح ساخته است و اگرچه موافقان نفس اجرای چنین رویکردی را مثبت ارزیابی می کنند اما منتقدان از جوانب مختلفی به آن ایراد وارد می سازند. ایراداتی چون فرمالیته بودن چنین طرح هایی به دلیل ممیزی هایی که در زمان ساخت فیلم اعمال می شود، عدم امکان تشخیص سنی افراد به ویژه در موارد خرید اینترنتی بلیط، در صورت اجرایی شدن این طرح فقط می تواند سینما را در بربگیرد و نه دی.وی.دی های موجود و قابل دسترس در بازار را، عدم تعبیه زیرساخت های نگهداری کودکان در مجتمع های سینمایی و .
در نتیجه اگرچه منتقدان رادیکال تصویب این طرح را یکسره بی فایده و غیرقابل اجرا می دانند اما به نظر می رسد که اتخاذ چنین رویکردهایی از بابت آنچه می توان آن را «ایجاد مساله برای مخاطب» و یا «طرح دغدغه برای والدین» نامید مثمر ثمر به نظر می رسد.

**روانشناسان چه می گویند
«محمد سلگی» دکترای روانشناسی و رئیس پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات ضمن تایید تصویب این طرح در گفت وگو با پژوهشگر ایرنا بیان داشت: من با این ایده موافق هستم به این جهت که قدم اولی است که می تواند به فیلم هایی که ممکن است در حال حاضر به دلیل آزاد بودن رده سنی مجوز پخش نگیرند، کمک کند تا مجوز بگیرند. مثلا فیلمی که در آن بازیگر سیگار می کشد و ما دیدن این را برای نوجوان زیر 15 سال مناسب نمی دانیم در صورتی که برای یک فرد سن بالاتر مشکلی ندارد. در نتیجه در راستای رونق فیلمسازی و سینما این کار باعث خواهد شد تا فیلم های بیشتری ساخته و اکران شوند.
وی افزود: از طرف دیگر در کشور ما مساله رده بندی کردن فیلم ها در راستای مقابله با ترویج خشونت است. در دنیا به دلیل نمایش مسائل جنسی و غیر اخلاقی است که بحث رده بندی اعمال شده است ولی در کشور ما چون به طور کلی نمایشی از مسائل غیراخلاقی وجود ندارد و طبق عرف و قوانین شرعی ما این یک تابوی کلی است این موضوع دغدغه ما نیست اما مشکل اساسی ما همان بحث خشونت است؛ این رده بندی می تواند کمک کند تا فیلم هایی که دغدغه مند هستند و موضوعی خوب برای پرداختن و حتی کارگردانان برجسته ای برای ساخت دارند و در قسمت هایی مجبورند تا خشونت را به نمایش بکشند، ساخته شوند. یعنی این رده بندی کمک می کند تا هم فیلم حرفش را بزند و هم از انگ ترویج خشونت دور بمانند.
«البته این موضوع منوط بر این است که تا چه حد بتوانیم این مساله را عمومی و اجرا کنیم. چون این مساله فقط شامل بحث اکران است و همچنان مساله بعد از اکران که عرضه فیلم در قالب سی.دی است به قوت خودش باقی است».

**باید به رفتار منطقی عادت کنیم
این روانشناس در تاکید بر آثار مخرب برخی فیلم ها بر نوجوانان یادآور شد: به لحاظ روانشناختی این رده بندی به دلیل عدم نمایش مباحث خشونت و مواد مخدر برای سنین خاصی، مقوله ای خوب است. اما بحث ما در این میان به خصوص نوجوان ها هستند؛ البته بخشی هم کودک هست اما اغلب اوقات ممکن است مشکلمان با کودکان کمتر باشد چرا که آنان مباحث را نمی فهمند؛ ولی در مورد نوجوانان مشکل اینجاست که آنها مباحث را می فهمند و چون سیستم شناختی و حتی اجتماعیشان فعال است، به لحاظ عاطفی درگیر می شوند.
«بنابراین، این که این کار اجرا بشود و از ترتیبی هم برخوردار باشد، مطلوب است اما به نظرم گره کار بیشتر در نحوه اجرا است و این همانند مساله کمربند ایمنی در رانندگی است؛ وقتی بستن آن اجباری شد همه ما از این قضیه ناراحت بودیم اما اگر امروز این بستن کمربند ایمنی فراگیر شده، به دلیل عادت است».
وی تصریح کرد: در بسیاری از موارد و امور هم داستان به همین منوال است؛ یعنی اگر موضوعی برای ما تکرار شود، بدان عادت می کنیم. یعنی به مرور زمان برایمان عادت می شود و یاد می گیریم؛ باید یاد بگیریم رفتارمان را عوض کنیم و به رفتارهای عاقلانه و منطقی تری برای تربیت بچه هایمان توجه کنی. از آنجایی که عمده مخاطبان فیلم های ما طبقه متوسط هستند؛ این ها معمولا زودتر یاد می گیرند.
«ما چون راحت طلب هستیم و نمی خواهیم سختی بکشیم، ترجیح می دهیم همه با هم و خانوادگی فیلم ببینیم».
سلگی خاطرنشان کرد: ما باید قاعده را بگذاریم و به دلیل این که کسی آن را رعایت نمی کند، نباید قاعده را از دست بدهیم. قاعده باید گذاشته شود و بعد برویم دنبال راه های اجرای آن که آن هم مسلتزم همراهی همه است؛ یعنی همه متخصصان باید صحبت کنند، نظر بدهند و تبیین کنند.
«این که این دستورالعمل چطور اجرا می شود و مثلا اگر من برای بچه ام بلیت گرفتم و او را با خودم بردم با من چطور برخورد می شود را باید منتظر باشیم و ببینیم که درست اجرا می شود یا نه؛ ولی نفس کار و این که کودکان تا سنین خاصی فیلم هایی را نبینند مطلوب است. پس باید بین نفس کار و نحوه اجرای آن تمایر قائل شویم و در باب آنها جداگانه صحبت کنیم».